Paylaş
İrlanda İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun (ICTU) Ev İşçilerinin Çalıştırılması için Belirlediği Ana Esaslar
Önsöz

Ev işçileri, özellikle de göçmen ev işçileri, bugün İrlanda'nın en savunmasız çalışanları arasındadırlar. Bu kabul edilemez duruma, çeşitli etmenlerin bir bileşimi neden olmaktadır; bazı işe alım ajanslarının istismarcı uygulamaları, işverenlerin kendi sorumluluklarının bilincinde olmaması, kötü işveren uygulamaları, izolasyon ve bilgisizlik. ICTU olarak bu sorunlara çözüm getirmeye çalışıyoruz. Ev işçilerini hakları konusunda bilgilendiriyoruz, onları sendikada örgütlenmeye ve koşullarının iyileştirilmesi için düzenlenen kampanyalara katılmaya teşvik ediyoruz. Bu broşür, bir ICTU kampanyasının parçasıdır ve çalışanların temel haklarını ortaya koymakta ve işverenlerin ev işçilerine karşı yükümlülüklerini açıklamaktadır.
David Begg, Genel Sekreter


Ev işçileri kimlerdir?

Evde çalışmak üzere işe alınanlar ev işçisidirler. Ev işçileri, ev temizliği ve bakımı, çocuklar veya yaşlı, hasta ya da engelliler için gözetim ve kişisel yardım gibi işler yaparlar. Ev işçileri, yarı zamanlı veya tam zamanlı çalışabildikleri gibi işverenlerin evinde veya işverenlerin evi dışında da yaşayabilirler. Çocuklar için ara sıra kısa süreli bakım, gözetim veya kişisel yardım sağlayan bir bakıcı genellikle ev işçisi olarak değerlendirilmez. Bakıcılar ve ev yardımcıları, sendikaları tarafından yapılan ayrı anlaşmaların kapsamında olurlar.

Ev işçilerinin haklarının geliştirilmesi

Ev işçileri İrlanda'daki işyerlerindeki diğer çalışanlarla aynı haklara sahiptirler. Ev işçileri tüm çalışma mevzuatının koruması altındadırlar ancak bazen işverenlerinin onları bir çalışan olarak tanıması ve hak ve yetkilerinin tamamını kullanabilmeleri zor olmaktadır. Ev işçilerine, sendikalarına ve işverenlerine yardımcı olmak için, ev işçisi ile işvereni arasındaki yazılı bir işe alım sözleşmesinde olması gereken önemli noktaları ortaya koyan bu özeti hazırladık. "meli/malı" gibi gereklilik kipleri, söz konusu gerekliliği zorunlu kılan bir yasa olduğu anlamına gelmektedir. Bu özet yol gösterici olarak amacıyla hazırlanmıştır. Haklarınızın çiğnendiğini düşünüyorsanız tavsiye için sendikanıza başvurmanız gerekir.

Ev işçilerinin işyerindeki hakları – işe alım sözleşmesi için bir özet

Ev işçilerine "yazılı işe giriş belgesi" verilmelidir. Belgede, ev işçilerinin görevlerinin, çalışma yerinin, tatil hakkının, çalışma saatlerinin, ücretlerin ve yatılı kalıyorsa bunun fiyatı gibi kesintilerin belirtilmesi gerekir. İşveren belgenin bir kopyasını ev işçisine vermelidir.

Çalışma saatleri

Yazılı belge, ev işçisinin normal çalışma haftası boyunca kaç saat çalışması gerektiğini belirtmelidir. 'Tam zamanlı' çalışanlar için ortalama çalışma haftası 38 saattir ve bir çalışanın yasal olarak çalışması gereken maksimum ortalama saat haftada 48 saattir. Ev işçisi tarafından çalışılan saatlerin kaydı tutulmalıdır.

Molalar

Ev işçilerine de, tıpkı diğer çalışanlar gibi, çalışmadıkları belirli bir serbest saat verilmelidir.
o    Ev işçilerine işgünü sırasında uygun dinlenme araları verilmelidir.
o    Ev işçilerine her gün ardı ardına en az 11 paydos saati verilmelidir.
o    Ev işçilerine haftada en az bir tam gün (24 saat) tatil verilmelidir. Bu, 11 saatlik bir mola ile birleştirilmelidir.
o    1 Ocak (Yeni Yıl tatili)
o    17 Mart (Aziz Patrick Günü)
o    Paskalya Tatili
o    Mayıs'ın ilk Pazartesi günü (1 Mayıs)
o    Haziran'ın ilk Pazartesi günü
o    Ağustos'un ilk Pazartesi günü
o    Ekim'in son Pazartesi günü
o    25 Aralık (Noel)
o    26 Aralık (Aziz Stephens Günü)

Resmi tatiller

Resmi tatiller ücretli tatil günleridir. Ev işçileri resmi tatillerde diğer çalışanlarla aynı haklara sahiptirler. Resmi tatilde ya ücretli tatil yapmalı, başka bir ücretli tatil günü almalı veya ekstra günlük ödeme almalıdırlar. İrlanda'da 9 resmi tatil vardır:

Tatiller

Tam zamanlı ev işçilerine her yıl dört haftalık yıllık ücretli izin verilmelidir. Çalışma yılı ev işçisinin işe alındığı tarihten başlar. Genellikle çalışanların iki haftalık kesintisiz izin hakkı vardır. Yıllık izin için ödeme, izin başlamadan önce yapılmalıdır. Esnek tatil anlaşmaları yapmak, çalışanların uzak ülkelere uzun ziyaretler yapabilmesine imkan verir. Bu, özellikle İrlanda'da çalışmak için seyahat etmiş olan ve kendi ülkelerinde ailelerini ziyaret etmek isteyebilecek göçmen işçiler için önemlidir. Bir ev işçisi, tatile giden aile ile (işveren aile) çalışmak için seyahat ederse, bu çalışma süresi içinde sayılır ve ev işçisine bu süre için de ücret ödenmelidir. Ayrıca, bu süre ev işçilerinin tatil hakkından düşülmemelidir. Ek olarak, ev işçisinin tatil sırasında çalıştığı esnada, seyahat, otel ve geçim masrafları da ödenmelidir. Ev işçileri ayrıca, yasal olarak Doğum İzni ve Zorlayıcı Nedenlerle (acil durumlar) izin hakkına sahiptirler. Bunların yanında ev işçilerine, yakınlarının ölümü veya diğer kişisel sebepler gibi kişisel durumlarda, ailevi sebeplerle izin verilmesi gerekir. Ev işçisine, doktora, diş doktoruna veya tıbbi randevulara gidebilmesi için makul izinler verilmesi gereklidir.

Ödeme

Ev işçilerine, haftalık, iki haftada bir veya aylık ödemelerine ilişkin yazılı belge verilmelidir. Belge, (i) brüt ödeme miktarını, (ii) kesintileri (Vergi ve Sigorta) ve (iii) geçerli olduğu hafta/ay için net ödemeyi belirtmelidir.

Ödeme Oranları

Asgari olarak, ev işçileri için ulusal asgari ücret oranları geçerlidir. Ev işçisinin planlanan ve çalışmaya müsait olduğu süre en az asgari ücret oranında ücretlendirilmelidir. Pazarları çalışması planlanan ev işçilerine bunun üzerinde bir bedel ödenmelidir. ICTU, işverenlere, ev işçileri tarafından üstlenilen işe hakkettiği değeri vermelerini ve onlara yasal asgari ücret oranının üzerinde ödeme yapmalarını tavsiye etmektedir.

Fazla Mesai

Çalışanların yasal olarak fazla mesaiye hakkı yoktur ancak iyi uygulama, ev işçilerine,  sözleşmedeki günlük çalışma saati sonrasında fazla mesai ödeneceği anlamına gelir. İyi uygulama, fazla mesainin ilk dört saati için çalışanın normal ödeme oranının bir buçuk katı, sonraki dört saat için ise iki katı kadarlık bir fazla mesai ödenmesini sağlar. İşveren ve çalışan, fazla mesai ücreti yerine, mesai harici ödeme konusunda da anlaşabilirler.

Yatılı çalışma için kesintiler

Ev işçilerine yemek verildiği ve ev işçilerinin işverenin ikametgahında kaldığı durumlarda, tam pansiyon kesintileri yapılabilir ancak bunun sınırları vardır. Sendikalar, Otel ve Yemek Sektöründe tam pansiyon için yasal maksimum fiyatları müzakere etmiştir ve çalışanlara bunları kendi sendika Şubeleri veya ICTU ile görüşmelerini tavsiye eder. Yemeklerin iyi standartta, uyunan alanın özel ve makul ölçüde döşeli olması gereklidir. Ev işçileri özel alanlarına saygı gösterilmesi hakkına sahiptirler. Gerçek bir yatağın olduğu güvenli bir özel oda, düzgün yaşam koşulları için mutlak bir asgari gerekliliktir. Çalışanlar ev işçilerinin postalarını okumamalı, telefon görüşmelerini dinlememeli veya ev işçilerinin odasını ve eşyalarını karıştırmamalıdır. Bu gizlilik ihlalleri, ev işçilerinin onurunun zedelenmesi ve çiğnenmesidir ve onların işyerindeki güvenliğini, sağlığını ve huzurunu bozar.

Kaza kesintileri, üniforma koşulları vb.

İşverenlerin kazalar olabileceğini kabul etmesi gerekir ve bunlar nedeniyle ev işçilerinin ücretinden kesinti yapmamalıdırlar. Kazalar ve üniforma vb. için ödenek gibi diğer masraflar için ücretten yapılacak kesintiler konusunda yasal sınırlamalar vardır. Önceden bildirilmeksizin veya anlaşmaksızın, vergi ve sigorta dışında hiçbir kesinti (sadece kazalar değil) yapılamaz. Bu gibi kesintiler için, çalışanın ücretinden alınması konusunda öncesinde anlaşılmış olunmalı ve kesinti, çalışanın ücretinin miktarı da dahil olmak üzere, tüm koşullar göz önüne alınmak suretiyle adil ve makul tutulmalıdır.

Diğer kesintiler

İşverenler, ev işçilerini, işe alınmalarıyla ilişkili hiçbir masraftan sorumlu tutmamalıdırlar.

Vergi ve sosyal güvenlik katkıları

Ev işçileri tarafından bildirilen sorunlardan biri de, bazı işverenlerin, kendilerini çalışan olarak tanıma ve kaydettirme konusundaki isteksizlikleridir. Ev işçileri, çalışan olarak tanınma ve vergi ve sosyal güvenlik korumasına ilişkin olarak çalışan olarak muamele görme hakkına sahiptirler. Ev işçilerini sosyal güvenlik koruması ve gelir vergisi için kaydettirmeyi reddeden işverenler yasayı ihlal ediyor olabilirler ve para cezasına çarptırılma riskini göze almış olurlar. Sigortası yapılmayan ev işçileri uygun şekilde korunmazlar ve hastalık ve maluliyet yardımı, işsizlik yardımı, annelik yardımı ve emeklilik hakkına sahip olamayabilirler. İşvereniniz sizi çalışan olarak kaydettirmeyi reddediyorsa, Sosyal ve Aile İşleri Bakanlığı bir inceleme yaparak işinizin sigortalanabilir olup olmadığı konusunda bir karar verebilir.  İşin sigortalanabilirliği üzerine bir karar için genel bilgiler ve talepler Sosyal ve Aile İşleri Bakanlığı'nın Kapsam Bölümü'ne yapılabilir. Şu iletişim adreslerine yazabilir, telefon edebilir ve e-posta sorguları gönderebilirsiniz: Sosyal ve Aile İşleri Bakanlığı Kapsam Bölümü Kat 3 Oisín House Pearse Street Dublin 2 Telefon: 01 6733 E-posta: [email protected] Ev işçileri, işverenlerinin onları vergi ve sosyal sigorta için kaydettirmemiş olmasının, çalıştıkları işte hiçbir hakları olmadığı anlamına gelmeyeceğini unutmamalıdır.

Sağlık, Güvenlik ve Huzur

İşverenler, psikolojik iş yükü de dahil olmak üzere, iş yükünün yönetilebilir ve güvenli olmasını sağlamalıdır. İşçiye uygun dinlenme, rahatlama ve gizlilik sağlanmalıdır. Ev işçilerine, mahallin genel ve kültürel ortamı hakkında bilgilerle birlikte, ev eşyaları, ürünler ve rutinler konusunda da uygun bilgiler ve eğitim verilmelidir. İşverenin ev işçisinin kazalara karşı uygun şekilde korunmasını ve sigortalanmasını sağlaması önemlidir. Ev eşyalarının sigortası, işlerini yaparken ortaya çıkan kazalara ve yaralanmalara karşı ev işçileri de kapsamalıdır.

Çalışma İzinleri ve İkamet Hakları

Bir AB veya AET üye devletinin veya İsviçre'nin vatandaşı olan ev işçileri, İrlanda'da herhangi bir izne bağlı olmaksızın çalışabilirler. AB/AET veya İsviçre dışından ev işçileri için İrlanda'da çalışmak bazı ön izinlere tabidir. Tabiiyete bağlı olarak, bazı AB dışı işçiler, işverenlerin başvurması gereken çalışma iznine gerek duyabilirler. Çalışma izni sistemi kapsamında işe alınan işçilerin bir başka işverene devrine izin verilmektedir (yeni işveren çalışma izni almaya istekli ise). Bir kişi, pasaportunda bir damga ile kanıtlanabilecek şekilde, İrlanda'da kalma izni almış olması dolayısıyla çalışma hakkına sahip olabilir. İrlanda'daki tüm AB/AET dışı işçilerin, İrlanda'da kalma süreleri 3 ay veya daha uzunsa, Garda Ulusal Göçmen Bürosu'na başvurması gereklidir. Bu işverenin değil işçinin sorumluluğudur. Bir işverenin, ev işçisinin ikamet hakkı konusunda karar almada hiçbir rolü yoktur ve bir işçiyi sınır dışı ettiremez. İşverenler, ev işçilerinin pasaportlarına veya kimlik belgelerine el koyamazlar.

Ayrımcılık

İşverenler, ev işçilerine zorbalık etmemeli, tacizde veya cinsel tacizde bulunmamalıdırlar. Bu, yasalar tarafından yasaklanmıştır ve ev işçileri kötü muameleye karşı sessiz kalmak zorunda değildir. İşverenler, bir işçi işe alınmadan önce karar vermiş olabilirler, örneğin, işe alım aşamasında erkek veya kadın işçi konusunda tercih yapmış olabilirler ancak işe alım gerçekleştikten sonra ev işçilerine karşı ayrımcılık yapmak yasadışıdır. İşverenler, ev işçilerinin işverenin mülkünden ayrılma hakkını veya işçilerin diğer insanlarla sosyalleşmek için konuşma hakkını kısıtlayamazlar veya dinlerinin gereklerini yerine getirmek gibi özgürlük veya haklarına sınırlama getiremezler.

Kötü muamele durumları

Referans Gösterme

Referans sağlanması konusunda hiçbir yasal zorunluluk olmamasına rağmen, işverenler çalışanlarına, ev işçisinin üstlendiği görev ve sorumlukları açıklayan doğru bir referans sağlamalıdırlar.

İşten Çıkarma

Ev işçisi haksız yere işten çıkarıldığını düşünüyorsa, işten çıkarılması ardından altı ay içinde Haklar Komisyonu'na, İş Mahkemesi'ne veya Eşitlik Mahkemesi'ne şikayette bulunabilir. Mevzuat işçinin normalde bir yıllık hizmetini gerektirse de, bu gereklilik, işten çıkarma, ev işçisinin bir sendikaya katılması veya sendikada faaliyet göstermesi veya ayrımcılıkla, örneğin gebelikle ilgili nedenlerle yaşanmışsa ortadan kalkar.

Yardım için nereye gitmeliyim?

Haklarınızın verilmediğini düşünüyorsanız, sendikanız size yardımcı olacaktır. Sendikalı değilseniz ve ev işçilerini temsil eden bir sendikaya katılma hakkında bilgi almak isterseniz ya da ICTU'nun ev işçilerinin haklarının iyileştirilmesi konusundaki kampanyası hakkında bilgi almak istiyorsanız, İrlanda İşçi Sendikaları Konfederasyonu ICTU ile iletişime geçin. Ev işçileri, zorlu koşullarda şiddete ve kötü muameleye maruz kalmaktadırlar. İrlanda Göçmen Hakları Merkezi dahil olmak üzere, yardım sağlamak için uzman örgütler vardır.

İrlanda Göçmen Hakları Merkezi 3 Beresford Place, Dublin 1 Tel: (01) 888 1355 E-posta: [email protected]
31/32 Parnell Square Dublin